kutubhona

бир қурол ролидир холос, бошқа нарса эмас. Уларнинг ижро қилишдаги роли душманга қарата ўт очадиган аскарнинг қуроли бўлишдан нарига ўтмаслиги керак. Ҳарбийларнинг ҳокимиятда бўлиши ҳокимиятга хатар туғдиради. Чунки ҳарбийларнинг ҳокимиятда бироз бўлса ҳам рол ўйнаши уни полициячи ҳокимиятга айлантириб қўяди ва у алоқаларни тартибга соладиган салтанат бўлмай қолади.

Ҳарбийларнинг ҳокимиятда бироз бўлса-да рол ўйнаши ҳокимиятга ҳам, ҳокимга ҳам ва мамлакат вужудига ҳам хатар туғдиради. Чунки ҳокимиятда ҳаққа риоя қилинади, шариат доирасидан чиқилмайди ва адолат рўёбга чиқади. У бошқарув пайтида моддий қувватга ҳеч қандай эътибор бермайди. Ҳокимдаги моддий қувватга ҳам, фуқародаги қувватга ҳам эътибор бермайди. Зеро унинг кучи ўзидаги ижро қуролларини эмас, балки одамлар ишларини ҳис қилиш ва уларни ғамхўрлик билан бошқариш замирида ётади. Шунинг учун унда моддий қувват пайдо бўлса, унинг ҳокимиятлик жиҳатини бузиб қўяди ва уни қуруқ зўравонлик ва ўз билганича ҳукм юритишга айлантириб қўяди. Бу пайтда унда ҳокимият ва салтанат ҳақиқати йўқолиб қолади. Шунинг учун ҳарбийларнинг ва ҳарбий аппаратнинг ҳокимиятда бўлиши ҳечам тўғри бўлмайди. Аксинча ҳарбийлар ҳоким қўлидаги бир қурол бўлиб қолаверишлари лозим. Ҳокимият ҳақида ва унга боғлиқ бўлган ҳеч қандай хоҳиш-иродаси ва раъйи мутлақо бўлмайдиган бир қурол бўлиб қолаверишлари лозим. Бу ҳарбийларнинг ҳокимиятда бўлиши ҳокимиятга хатар туғдириши жиҳатидан шундай. Энди бунинг ҳокимга хатар туғдириши жиҳатига тўхталадиган бўлсак, бу шундан иборатки, ҳарбий аппарат ёки ҳарбийлар ҳам бир инсон бўлиб, уларда бақо ғаризаси бор. Бу ғаризанинг энг муҳим кўринишларидан бири ҳукмронлик қилишга интилишдир. Шунинг учун уларнинг ҳокимиятда бўлишига йўл қўйиладиган бўлса ва улар ўзларининг ҳокимни қулатишга қодир эканликларини, ҳокимни ва унинг салтанатини муҳофаза қиладиганлар ўзлари эканлигини кўришгач ўзларини ҳокимият манбаи ва ҳоким ўз салтанатини улардан олади деб билишади. Шунда уларда ўша ҳукмронликка интилиш ҳислари қўзғалади-да, моддий қувват ўзларининг қўлида бўлгани учун ҳокимга ташланиб, ундан ҳокимиятни тортиб олишади. Шунинг учун ҳарбий аппаратнинг ёки ҳарбийларнинг ҳокимиятда қайсидир даражада бўлишига йўл қўйиш ҳокимга катта хатар туғдиради.